Podejść i terapii w medycynie alternatywnej jest wiele, są wśród nich takie, które zostały ignorowane w przeszłości. Jak pokazują najnowsze badania, 36% populacji Stanów Zjednoczonych korzysta z jakiejś formy medycyny alternatywnej. W 1997 r. Amerykanie wydali aż 27 mld dolarów na terapie alternatywne. W tym czasie przeprowadzono 627 milionów wizyt u lekarzy medycyny alternatywnej, wizyt u lekarza pierwszego kontaktu było 386 milionów.
Ponieważ środowisko medyczne jest coraz bardziej świadome fizjologicznych i zaradczych efektów alternatywnych, niektóre zabiegi medyczne wykorzystuje się w trakcie leczenia szpitalnego. Są one także włączane w program medycyny szkolnej i badań naukowych, często ukierunkowanych na badanie skuteczności alternatywnego leczenia. Wśród najczęściej stosowanych metod terapii jest wymieniana akupunktura, masaż i chiropraktyka. Na przestrzeni ostatni lat widać wyraźny wzrost zainteresowania masażem terapeutycznym. W 2002 r. badanie przeprowadzone przez American Massage Therapy Association (AMTA) wykazało, że prawie dwa razy więcej Amerykanów korzystało w ostatnich 12 miesiącach z terapii masażu (18%) niż w 1997 r. (8%). Wzrost ten przypisano zwiększaniu świadomości skutków stresu oraz korzyści płynących z masażu. Dodatkowo lekarze (74%) umieścili terapię masażem na najwyższym miejscu w rankingu skutecznych metod alternatywnych i uzupełniających.
Masaż terapeutyczny, zwłaszcza tkanek głębokich, od wieków jest wykorzystywany do łagodzenia zespołów mięśniowych, w tym napięcia mięśniowego, skurczu mięśni i bólu związanego z patologicznymi procesami nerwowo-mięśniowymi. Dodatkowo, mięśnie dobrowolne stanowią blisko 50% masy ciała i każdy z osobna rozwija punkty wyzwalania bólu mięśniowo-powięziowego (TrPs). Dlatego tak ważne jest to dla akupunkturzystów, anestezjologów, dentystów, lekarzy rodzinnych, pielęgniarek i terapeutów.
Badania wykazują potencjalne korzyści płynące z zastosowania terapii masażem w warunkach patologicznych. Wśród nich wymienia się łagodzenie bezsenności, leczenie uzupełniające w terapii stwardnienia rozsianego, zmniejszanie lęku i łagodzenie bóli nowotworowych. Oceniono również zmiany ciśnienia krwi związane z zastosowaniem konkretnych technik masażu tkanek głębokich. Badanie zostało przeprowadzone w Lindsey’s Salon & Day Spa w Lubbock w Teksasie w 2004 i 2006 roku. Grupę badawczą stanowiły 263 osoby (12% mężczyzn i 88% kobiet) w wieku średnim 48,5. Ogólne skurcze mięśni były zaznaczone jako umiarkowane lub ciężkie. Dwóch pacjentów wykluczono z badania, ponieważ masaż odbywał się po raz pierwszy. Do badania zostały włączone osoby, które biorą leki na nadciśnienie. Ciśnienie i tętno mierzono za pomocą ciśnieniomierza przed i po zabiegu. Masaże trwały od 45 do 60 minut, a przed nimi badani odczuwali bóle. Zarówno ciśnienie jak i tętno były niższe po przeprowadzonym zabiegu.
Indywidualne i zdrowotne odczucia w trakcie i po masażu tkanek głębokich są zależne od poziomu kwalifikacji terapeuty. Przeprowadzone w Teksasie badanie pokazuje, że masaż tkanek głębokich może wpływać na tętno, średnie, skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi. Chociaż widać samą efektywność masażu, jest wciąż wiele pytań o działające mechanizmy.
Wcześniejsze badania pokazały, że masaż wpływa na zwiększenie objętości oddechowej po przeszczepie płuca albo serca aż o 30%. Dodatkowo, przezskórne nasycenie tlenem wzrosło z 92% do 93,6%, a centralne ciśnienie żylne zmniejszyło się o 11%. Zmniejszyła się też oporność płuc z 10,5 do 9,2 H2O/l/sekundę, co może być jedną z przyczyn uzyskanych w Teksasie wyników. Inna rzecz, to to, że masaż zmniejsza obrzęk po operacji. Zwykle powoduje niedopasowanie w ciśnieniu onkotycznym albo hydrostatycznym, co znaczy, że może pozytywnie modyfikować niektóre naczynia krwionośne. To również może tłumaczyć zmiany ciśnienia krwi i tętna.
Dzięki rozciąganiu tkanki zmienia się długość albo rozmiar fibroblastów. Powiązania przez to stymulowane wpływają na zmiany dotyczące transdukcji sygnału, mRNA i lokalizacji rybosomu, zderzeń transkrypcyjnych i adhezji komórek. W przyszłości być może pojawią się w związku z tym powiązania z układem sercowo-naczyniowym. Czynnik, który również mógł mieć wpływ w przeprowadzonym badaniu, to modulacja bólu i stresu. Podstawowe procesy patofizjologiczne mogą powodować produkcję wielu mediatorów wpływających na wzrost ciśnienia. Z racji tego, że istnieje już sporo dowodów na powiązania między nadciśnieniem, a masażem tkanek głębokich, istnieje prawdopodobieństwo, że w przyszłości będą zintegrowane z farmaceutykami na nadciśnienie tętnicze.
Nie wszystkie dotychczasowe wyniki wypadają tak pomyślnie pod względem obniżenia ciśnienia, jak te przeprowadzone wśród Amerykanów. Niektóre pokazują tylko minimalny spadek ciśnienia, zatem dalsze analizy są jak najbardziej wskazane. Chociaż wszyscy pacjenci wskazywali na występowanie bólu, nie był on dokładnie mierzony tuż przed zabiegiem i tuż po. Aby potwierdzić wyniki uzyskane w Teksasie potrzebne będą dalsze projekty badawcze na większej grupie z podwójnie ślepą próbą. A ponieważ widać dużą korelację między obniżaniem ciśnienia krwi a masażem tkanek głębokich, będą mogły przyczynić się do efektywniejszego leczenia nadciśnienia.
Źródło:
ALAN DAVID KAYE, M.D., Ph.D., D.A.B.P.M., AARON J. KAYE, JAN SWINFORD, AMIR BALUCH, M.D., BRAD A. BAWCOM, B.S., THOMAS, J. LAMBERT, M.D., JASON M. HOOVER, M.D., The Effect of Deep-Tissue Massage Therapy on Blood Pressure and Heart Rate, THE JOURNAL OF ALTERNATIVE AND COMPLEMENTARY MEDICINE, Volume 14, Number 2, 2008, pp. 125–128